Η παθητική δωροδοκία είναι ένας όρος που υφίσταται εδώ και πολλές 10ετίες κινούμενη παράλληλα με τη λειτουργία της κρατικής μηχανής και παραμένοντας πάντα στην επικαιρότητα. Είναι γνωστή στην καθομιλουμένη ως «γρηγορόσημο», «λάδι ή λάδωμα», «μίζα» κλπ. Πολύ συχνά ακούμε στην καθημερινότητά μας ότι βρέθηκε κατηγορούμενος ένας ιατρός του Δημοσίου, επειδή δέχτηκε χρήματα από ιδιώτη για να τον χειρουργήσει ή ένας δημόσιος υπάλληλος, επειδή δωροδοκήθηκε για να επισπεύσει την αίτηση ενός πολίτη για να λάβει το επίδομα που δικαιούται.
Καταρχάς θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι ο Ποινικός Κώδικας τιμωρεί τόσο την παθητική όσο και την ενεργητική δωροδοκία ή δωροληψία. Τιμωρείται δηλαδή τόσο εκείνος που λαμβάνει το «δώρο» για να πράξει ή να παραλείψει κάτι όσο και εκείνος που δίνει αυτό το «δώρο». Η διαφορά έγκειται στο ότι την παθητική δωροδοκία μπορεί να την τελέσει μόνο δημόσιος υπάλληλος. Για να τα πούμε αναλυτικότερα δέκτης της παθητικής δωροδοκίας είναι εκείνος στον οποίο έχει τεθεί η άσκηση δημόσιας υπηρεσίας δημόσιας συμπεριλαμβανομένων υπαλλήλων που υπηρετούν σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και σε Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Τουτέστιν αν κάποιος εκ της θέσεως του, ασκεί μόνιμα ή προσωρινά δημόσια εξουσία, τότε εφόσον δωροδοκηθεί υποπίπτει στο αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας.
Για να γίνουμε περισσότερο συγκεκριμένοι, σύμφωνα με όσα αναγράφονται στον Ποινικό Κώδικα:
Άρθρο 235 για Δωροληψία Υπαλλήλου: 1. Υπάλληλος ο οποίος ζητεί ή λαμβάνει, άμεσα ή μέσω τρίτου, για τον εαυτό του ή για άλλον, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, ή αποδέχεται την υπόσχεση παροχής τέτοιου ωφελήματος, για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή. Αν ο υπαίτιος τελεί την πράξη του προηγούμενου εδαφίου κατ’ επάγγελμα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή.
2. Αν η ως άνω ενέργεια ή παράλειψη του υπαιτίου αντίκειται στα καθήκοντα του, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή. Αν ο υπαίτιος τελεί την πράξη του προηγούμενου εδαφίου κατ’ επάγγελμα τιμωρείται με κάθειρξη και χρηματική ποινή έως χίλιες (1.000) ημερήσιες μονάδες.
3. Υπάλληλος ο οποίος ζητεί ή λαμβάνει, για τον εαυτό του ή για άλλον, αθέμιτη παροχή περιουσιακής φύσης, επωφελούμενος από την ιδιότητά του, τιμωρείται με φυλάκιση, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη.
4. Προϊστάμενοι υπηρεσιών ή επιθεωρητές ή πρόσωπα που έχουν την εξουσία λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε υπηρεσίες του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου τιμωρούνται με φυλάκιση έως τρία (3) έτη ή χρηματική ποινή, εφόσον η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη, αν με παράβαση συγκεκριμένου υπηρεσιακού καθήκοντος δεν απέτρεψαν από αμέλεια πρόσωπο που τελεί υπό τις εντολές τους ή υπόκειται στον έλεγχό τους από την τέλεση πράξης των προηγούμενων παραγράφων.
Άρθρο 236 για Δωροδοκία Υπαλλήλου: 1. Όποιος προσφέρει, υπόσχεται ή παρέχει σε υπάλληλο, άμεσα ή μέσω τρίτου, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, για τον εαυτό του ή για άλλον, για ενέργεια ή παράλειψη του υπαλλήλου σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, τιμωρείται με φυλάκιση.
2. Αν η ως άνω ενέργεια ή παράλειψη αντίκειται στα καθήκοντα του υπαλλήλου, ο υπαίτιος τιμωρείται με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή.
3. Διευθυντής επιχείρησης ή άλλο πρόσωπο που έχει την εξουσία λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε επιχείρηση τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα, αν με παραβίαση συγκεκριμένου καθήκοντος επιμέλειας, δεν απέτρεψε από αμέλεια πρόσωπο που τελεί υπό τις εντολές του ή υπόκειται στον έλεγχό του από την τέλεση προς όφελος της επιχείρησης πράξης των προηγούμενων παραγράφων.
Ένας δικηγόρος ποινικολόγος με εμπειρία στις υποθέσεις δωροδοκίας και δωροληψίας υπαλλήλων δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον όρο ωφελήματα, που σημαίνει ότι το «δώρο» δεν αφορά αποκλειστικά χρήματα, αλλά μπορεί να είναι άλλα κινητά πράγματα ή ακόμη ακίνητα. Άρα, όταν το δικαστήριο καλείται τελικά να αποφανθεί αν θα τιμωρήσει κάποιον για παθητική δωροδοκία ή για δωροληψία, θα πρέπει να αποδειχθούν τα εξής:
-Αν ο δράστης αποδέχθηκε ωφελήματα, τα οποία δεν δικαιούται
-Αν συνεπεία αυτής της αποδοχής έπραξε ή παρέλειψε να πράξει μια συγκεκριμένη ενέργεια που του είχε ανατεθεί και περιλαμβάνεται στο καθηκοντολόγιο του. Ουσιαστικά ερευνώνται τα καθήκοντα του σύμφωνα με το νόμο, τους υπηρεσιακούς κανονισμούς, τις διαταγές ή οδηγίες των προϊσταμένων του, την υπηρεσιακή του σχέση ή τη φύση της υπηρεσίας του.
Ο διαχειριστής εταίρος του δικηγορικού μας γραφείου, ποινικολόγος Στέφανος Οικονόμου και οι συνεργάτες δικηγόροι του γραφείου μας έχουν μεγάλη εμπειρία στο χειρισμό υποθέσεων δωροδοκίας και δωροληψίας υπαλλήλου, τόσο υπερασπιζόμενοι την μηνύτρια – μηνυτή όσο και τον κατηγορούμενο και είναι σε θέση να σας παράσχουν την κατάλληλη νομική καθοδήγηση και να σας εκπροσωπήσουν ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων, διασφαλίζοντας την επίτευξη του κατά το δυνατόν καλύτερου αποτελέσματος.