ΒΙΑΣΜΟΣ

Τα περιστατικά βιασμού στην Ελλάδα είναι δυστυχώς συχνά και απασχολούν την επικαιρότητα λόγω της τεράστιας απαξίας που έχουν όλες οι πράξεις που προβάλλουν τη γενετήσια ελευθερία ενός ατόμου. Πρόσφατα μάλιστα ήρθε στο προσκήνιο μία πολύκροτη υπόθεση βιασμού, κατάχρησης ανηλίκου και πολλών άλλων παραπλήσιων αδικημάτων, που απασχόλησε την κοινή γνώμη και έγινε αφορμή για να αναλυθούν από έμπειρους δικηγόρους ποινικολόγους τα στοιχεία της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος του βιασμού.

Το αδίκημα του βιασμού προβλέπεται στο άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα. Δράστης του εγκλήματος είναι όποιος με σωματική βία ή απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης. Η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος του βιασμού, λαμβανομένου υπόψη ότι πρόκειται περί πολύπρακτου εγκλήματος, συγκροτείται από δύο μερικότερες πράξεις, δηλαδή αφενός μεν του εξαναγκασμού ενός προσώπου -ανεξαρτήτως φύλου- με τη χρήση σωματικής βίας ή απειλής, αφετέρου δε από τη γενετήσια πράξη της συνουσίας ή ίσης βαρύτητας με αυτήν πράξεις. Ως προς την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, απαιτείται δόλος, ο οποίος περιλαμβάνει και τη γνώση ότι η γενετήσια πράξη τελείται χωρίς τη θέληση του θύματος.

Τα επιμέρους εννοιολογικά στοιχεία που συνθέτουν το έγκλημα του βιασμού είναι ο εξαναγκασμός με σωματική βία ή απειλή και η γενετήσια πράξη. Ο εξαναγκασμός συνίσταται στην πλήρη εξαφάνιση της βούλησης με την άσκηση φυσικής βίας ή με την απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου σώματος ή ζωής, ώστε το θύμα απεμπολώντας τη γενετήσια αυτοδιάθεσή του προκειμένου να αποφύγει την απειλούμενη αξιόποινη πράξη επιχειρεί ή ανέχεται γενετήσια πράξη. Ο εξαναγκασμός συντελείται είτε με σωματική βία, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί τόσο με ενέργεια όσο και με παράλειψη, είτε με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση της απειλής, το αντικείμενό της, δηλαδή το απειλούμενο «κακό» είναι ο κίνδυνος.

Η γενετήσια πράξη συνίσταται είτε σε συνουσία είτε σε ίσης βαρύτητας με αυτήν πράξεις, από πλευράς προσβολής του εννόμου αγαθού της γενετήσιας ελευθερίας, όπως είναι η «παρά φύσιν» συνεύρεση και άλλα υποκατάστατα μέσα. Στην ανωτέρω πράξη θα πρέπει να αξιολογείται και το κατά πόσον αυτή έγινε με τη συναίνεση του θύματος. Ο εξαναγκασμός συνιστά αυτοτελώς τυποποιούμενο στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος του άρθρου 336 του Ποινικού Δικαίου, το οποίο πρέπει να επικαλύπτεται υποκειμενικά και από τον αντίστοιχο δόλο του δράστη, δηλαδή ο δράστης απαιτείται να γνωρίζει και να θέλει να εξαναγκάσει το θύμα. Στην περίπτωση όμως που το θύμα δίνει τη συναίνεσή του στην τέλεση της γενετήσιας πράξης, αποκλείεται η πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος, καθώς εκλείπει το στοιχείο του εξαναγκασμού. Προϋποθέσεις της συναίνεσης είναι:

α) η γνησιότητα της βούλησης, δηλαδή ο συναινών να έχει πλήρη επίγνωση της σημασίας της και η απόφασή του να είναι προϊόν ελεύθερης επιλογής,

β) η προΰπαρξη αυτής από τη προσβολή του εννόμου αγαθού και η μη ανάκλησή της όσο διαρκεί η τελευταία. Η μεταγενέστερη συναίνεση, δηλαδή η έγκριση, δεν αρκεί για να αποκλείσει αναδρομικώς τον άδικο χαρακτήρα της προσβολής του εννόμου αγαθού, αλλά αποτελεί απλή παροχή συγγνώμης από πλευράς του παθόντος, που δεν είναι ικανή να παραμερίσει την αξίωση επιβολής ποινής για την εγκληματική πράξη,

γ) η θετική κατάφαση της συναίνεσης και όχι απλή ανοχή,

δ) η εξωτερίκευση της συναίνεσης με οποιοδήποτε τρόπο, δηλαδή με συμπεριφορά από την οποία συνάγεται έστω συμπερασματικά,

ε) γνώση του δράστη περί της ύπαρξης της συναίνεσης.

Ασφαλώς οι μερικότερες πράξεις που συνιστούν το έγκλημα του βιασμού, ήτοι ο εξαναγκασμός και η γενετήσια πράξη, πρέπει να τελούν σε αιτιώδη σύνδεσμο. Πρέπει, δηλαδή, η γενετήσια πράξη να είναι αποτέλεσμα εξαναγκασμού και ο τελευταίος να είναι η αιτία της.

Το έγκλημα του βιασμού ολοκληρώνεται όταν με την άσκηση βίας ή με την απειλή συντελέστηκε η γενετήσια πράξη. Το έγκλημα ωστόσο μπορεί να παραμείνει στο στάδιο της απόπειρας. Απόπειρα υπάρχει όταν ο δράστης άρχισε μεν να απειλεί το θύμα του ή να χρησιμοποιεί βία με την πρόθεση να το εξαναγκάσει σε γενετήσια πράξη, πλην όμως η τελευταία δεν συντελέστηκε, επειδή ο δράστης υποχρεώθηκε από εξωτερικά εμπόδια ή άλλους λόγους ανεξάρτητους από τη βούλησή του να σταματήσει τις ενέργειές του.

Οι δικηγόροι ποινικολόγοι του γραφείου μας διαθέτοντας πολυετή εμπειρία στον τομέα του ποινικού δικαίου είναι σε θέση να παρέχουν κάθε είδους νομικές συμβουλές. Ειδικά σε υποθέσεις όπου το ευαίσθητο αγαθό της γενετήσιας ελευθερίας προσβάλλεται κατάφωρα, όπως στην περίπτωση του βιασμού, η ανάθεσή τους σε εξειδικευμένο δικηγόρο ποινικολόγο είναι επιτακτική.