Κατά τη διάταξη του άρθρου 306 §1 ΠΚ, το έγκλημα της έκθεσης διαπράττει όποιος εκθέτει άλλον και έτσι τον καθιστά αβοήθητο, καθώς και όποιος αφήνει αβοήθητο ένα πρόσωπο που το έχει στην προστασία του ή που έχει υποχρέωση να το διατρέφει και να το περιθάλπει ή να το μεταφέρει, ή ένα πρόσωπο που ο ίδιος υπαίτια τραυμάτισε. Ο δράστης αυτός τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών, ενώ αν η πράξη του προκάλεσε στον παθόντα βαριά σωματική βλάβη, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και αν προκάλεσε θάνατο, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη.
Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών, όπως μπορεί να σας συμβουλεύσει ένας έμπειρος ποινικολόγος, προκύπτει ότι το εν λόγω έγκλημα μπορεί να τελεστεί με δύο τρόπους, α/ με την έκθεση άλλου, έτσι ώστε να καταστεί αυτός αβοήθητος και β/ με την άφεση αβοήθητου ενός προσώπου που ο δράστης έχει υπό την προστασία του ή που έχει υποχρέωση να το διατρέφει και να το περιθάλπει ή να το μεταφέρει ή ενός προσώπου που ο ίδιος τραυμάτισε υπαίτια.
Οι δικηγόροι ποινικού δικαίου του γραφείου μας σας απαντούν παρακάτω σε ορισμένα ερωτήματα σχετικά με το αδίκημα της έκθεσης:
Τί είναι η έκθεση υπό στενή έννοια;
Για την στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης της έκθεσης υπό στενή έννοια απαιτείται꞉ α) έκθεση, β) αβοήθητη θέση, γ) κίνδυνος ζωής και δ) αντικειμενικός αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στην πράξη προσβολής και στο αποτέλεσμα, που είναι η περιέλευση του παθόντος σε κίνδυνο ζωής και θέση αβοήθητη.
Συμπερασματικά, η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της έκθεσης υπό στενή έννοια στοιχειοθετείται, όταν με θετική ενέργεια (ή παράλειψη) του δράστη το θύμα μεταφέρεται-μετατοπίζεται από μια σχετικά ασφαλή θέση σε άλλη σχετικά ανασφαλή ή όταν ο δράστης «μεταφέρει» τον κίνδυνο και δημιουργεί συνθήκες ελαττωμένης ασφάλειας στη θέση που ήδη βρίσκεται το θύμα και έτσι εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή του, χωρίς να απαιτείται τοπική μετατόπισή του. Είναι, λοιπόν, δυνατή η δημιουργία κινδύνου για κάποιο πρόσωπο χωρίς αυτό απαραίτητα να μετατοπίζεται από μια θέση σε άλλη.
Τί είναι η έκθεση υπό ευρεία έννοια;
Το έγκλημα αυτό διαπράττει όποιος αφήνει αβοήθητο ένα πρόσωπο που το έχει στην προστασία του ή που έχει υποχρέωση να το διατρέφει και να το περιθάλπει ή να το μεταφέρει, ή ένα πρόσωπο που ο ίδιος τραυμάτισε υπαίτια, δηλαδή δεν παύει ή δεν εξουδετερώνει τον κίνδυνο που ήδη απειλεί τη ζωή του προσώπου, χωρίς να ενδιαφέρει το πώς περιήλθε το θύμα σε αυτήν την θέση.
Η νομολογία δέχεται ότι είναι αδιάφορο εάν το θύμα τελικά διασωθεί με την παρέμβαση τρίτων ή από τύχη, διότι στα εγκλήματα συγκεκριμένης διακινδύνευσης η συμπεριφορά του δράστη εξαντλείται στην πρόκληση του κινδύνου και δεν συνδέεται με την επέλευση της βλάβης, ώστε να είναι αδιάφορο εάν αναμένεται με βεβαιότητα ή με υψηλή πιθανότητα η παροχή βοήθειας από τρίτο.
Ο ποινικολόγος Στέφανος Οικονόμου έχει χειριστεί πολλές υποθέσεις έκθεσης υπό ευρεία έννοια, όπως περιπτώσεις μετά από τροχαίο που ο δράστης εγκαταλείπει το θύμα του ή περιπτώσεις γονέων που αφήνουν τα ανήλικα τέκνα τους χωρίς παρακολούθηση, και μπορεί να σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές.
Τί προβλέπει ο νόμος όταν το αποτέλεσμα της έκθεσης είναι η βαριά σωματική βλάβη ή ακόμη και ο θάνατος;
Στην δεύτερη παράγραφο του άρθρου 306 ΠΚ τυποποιούνται δύο εκ του αποτελέσματος διακρινόμενα ή χαρακτηριζόμενα εγκλήματα και πιο συγκεκριμένα η έκθεση (υπό στενή ή υπό ευρεία έννοια) που έχει ως περαιτέρω αποτέλεσμα την πρόκληση στον παθόντα βαριάς σωματικής βλάβης και η έκθεση (υπό στενή ή υπό ευρεία έννοια) που έχει ως περαιτέρω αποτέλεσμα τον θάνατο του παθόντος (θανατηφόρα έκθεση).
Υποκειμενικά απαιτείται, εκτός από δόλο (έστω και ενδεχόμενο) για το βασικό έγκλημα της έκθεσης και τουλάχιστον αμέλεια του δράστη για την επέλευση του βαρύτερου αποτελέσματος του θανάτου ή της βαριάς σωματικής βλάβης. Όπως δέχεται η νομολογία, ο δράστης της έκθεσης αποδέχεται τον κίνδυνο για τη ζωή (ή την σωματική ακεραιότητα), όχι όμως το θάνατο, διότι, αν τον αποδεχόταν, θα υπήρχε απόπειρα ανθρωποκτονίας.